No i burza! Jak zawsze, gdy gra tak zwana Orkiestra… Proszę tylko tych, którzy się ze mną nie zgadzają (mają do tego prawo!) i zarzucają mi nienawiść, żeby się podpisali pod swoim wpisem. Tak dla całego porządku sprawy. Trzeba mieć odwagę ujawnić się. Ja się podpisuję pod tym, co piszę. A więcej napiszę później. Dzisiaj natomiast, zamiast rozważania mszalnego, proponuję katechezę na temat przygotowania do Chrztu Świętego, jego przyjmowania i skutków, które powoduje. Często korzystam z tych materiałów, kiedy w Parafii prowadzę konferencję chrzcielną. To z tej okazji, że przeżywamy Niedzielę Chrztu Pańskiego. Serdecznie pozdrawiam i błogosławię: Niech Was błogosławi Bóg Wszechmogący: Ojciec + i Syn, i Duch Święty. Amen
Gaudium et spes! Ks. Jacek
A zatem:
Sakramenty, jako dar od Boga, są wyrazem Jego darmowej miłości do człowieka. Dlatego ze strony Boga nie należą się one człowiekowi! Bóg, darując człowiekowi Sakramenty, czyni mu wielką łaskę. Stąd też wierny winien o udzielenie Sakramentu w sposób świadomy prosić.
Szafarz, w odróżnieniu od Boga, udzielając wiernemu Sakramentu, nie czyni mu żadnej łaski. Jego zadaniem jest jednak ocenić, czy wierny spełnia wymogi prawne, konieczne do przyjęcia Sakramentu i na tej podstawie udzielić mu go, lub odmówić. Norma ogólna, dotycząca wszystkich Sakramentów, zawarta jest w kanonie 843 § 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego.
W świetle tegoż przepisu, szafarze nie mogą odmówić Sakramentów tym, którzy:
– właściwie o nie proszą;
– są do ich przyjęcia odpowiednio dysponowani (rite sint dispositi);
– prawo nie zabrania im ich przyjmowania.
Właściwa prośba o przyjęcie sakramentu ma miejsce wówczas, gdy jest skierowana do odpowiedniego szafarza, we właściwym czasie i miejscu.
Dyspozycja prawna do przyjęcia Sakramentu polega nie tylko na zdobyciu określonej, potrzebnej wiedzy na jego temat, ale ogólne, wewnętrzne, pozytywne nastawienie człowieka do jego przyjęcia, połączone z gotowością do rozwijania w sobie łaski, w tym Sakramencie otrzymanej. W tym kontekście – ze względu na poważną odpowiedzialność przed Bogiem – lepiej jest nie przyjąć Sakramentu, lub odłożyć go później, niż przyjąć go bez odpowiedniej dyspozycji lub należytego przygotowania.
Zakaz prawny obejmuje te wszystkie sytuacje, wymienione w prawie kanonicznym, które uniemożliwiają przyjęcie konkretnemu człowiekowi określonego Sakramentu, np. zbyt niski wiek, kary kościelne, itd.
Nikt nie może być ważnie dopuszczony do innych Sakramentów, dopóki nie przyjął Chrztu.
Nie można powtarzać Sakramentów Chrztu, Bierzmowania i Kapłaństwa, które raz ważnie przyjęte, pozostawiają na duszy przyjmującego niezatarty znak. Jeśli jednak istnieje wątpliwość, czy powyższe Sakramenty zostały rzeczywiście lub ważnie udzielone, należy ich udzielić warunkowo.
Tradycyjnie dzieli się sakramenty na:
- Sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego: Chrzest, Bierzmowanie, Eucharystia;
- Sakramenty uzdrowienia: Pokuta, Namaszczenie Chorych;
- Sakramenty służące budowaniu Wspólnoty Kościoła: Kapłaństwo, Małżeństwo.
Aby można było udzielić Chrztu, wymaga się, by aby zgodzili się na to rodzice, lub przynajmniej jedno z nich, albo też ci, którzy ich prawnie ich zastępują. Konieczne jest również istnienie uzasadnionej nadziei, że dziecko będzie wychowane po katolicku. Jeśli jej zupełnie nie ma, chrzest należy odłożyć, powiadamiając rodziców o przyczynie.
Rodzice mają obowiązek troszczyć się, ażeby ich dzieci zostały ochrzczone w pierwszych tygodniach życia, możliwie najszybciej po urodzeniu. Doradza się nawet, aby jeszcze przed urodzeniem dziecka udali się oni do duszpasterza i prosili o Chrzest dla swego dziecka oraz rozpoczęli osobiste przygotowanie do tego Sakramentu. Jeśli dziecko znajduje się w niebezpieczeństwie śmierci, powinno być natychmiast ochrzczone.
Zwyczajnym szafarzem Chrztu jest biskup, kapłan lub diakon. Gdy szafarz zwyczajny jest nieobecny lub ma przeszkodę, Chrztu może udzielić szafarz nadzwyczajny, a więc każda inna osoba, nawet nie ochrzczona, jeśli tylko będzie działała zgodnie z intencją Kościoła.
Rodzice, chrzestni i duszpasterze (ważna kolejność!) powinni troszczyć się, by nie nadawać chrzczonemu dziecku imienia obcego duchowi chrześcijańskiemu.
SKUTKI PRAWNE CHRZTU ŚWIĘTEGO
- otwarcie bramy do pozostałych Sakramentów;
- włączenie do Kościoła jako Wspólnoty, Ludu Bożego;
- włączenie do Kościoła jako zorganizowanej społeczności hierarchicznej;
- nabycie osobowości prawnej w Kościele – nabycie praw i obowiązków w społeczności Kościoła;
- uwolnienie od grzechu pierworodnego i wszystkich innych grzechów;
- podjęcie odpowiedzialności za Kościół;
- włączenie do potrójnej misji Chrystusa: kapłańskiej, prorockiej, królewskiej (pasterskiej).
Włączenie do misji kapłańskiej Chrystusa oznacza gotowość i umiejętność codziennego składania Bogu ofiary ze swego życia: ze swoich myśli, zamiarów, czynów, itd.
Włączenie do misji prorockiej Chrystusa oznacza codzienne i konsekwentne dawanie świadectwa o wyznawanej wierze – słowem i przykładem życia.
Włączenie do misji królewskiej (pasterskiej) oznacza podjęcie i realizowanie odpowiedzialności za zbawienie swoje i innych.
CHRZESTNI
Przyjmujący Chrzest powinien mieć, jeśli to możliwe, chrzestnego. Ma on dorosłemu towarzyszyć w chrześcijańskim wtajemniczeniu, a dziecko wraz z rodzicami przedstawiać do Chrztu oraz pomagać, żeby ochrzczony prowadził życie chrześcijańskie odpowiadające przyjętemu Sakramentowi i wypełniał wiernie złączone z nim obowiązki.
Należy wybrać jednego tylko chrzestnego lub chrzestną, albo dwoje chrzestnych. Nie można wybrać większej ilości chrzestnych, ani też dwóch ojców chrzestnych, czy dwóch matek chrzestnych.
Do przyjęcia i pełnienia zadania chrzestnego może być dopuszczony ten, kto:
- jest wyznaczony przez przyjmującego Chrzest, albo przez jego rodziców, albo przez prawnych opiekunów, albo przez proboszcza, albo przez szafarza (ważna kolejność!);
- chce podjąć się tego zadania;
- ukończył szesnaście lat, o ile biskup diecezjalny albo proboszcz nie dopuszczą wyjątku;
- jest katolikiem bierzmowanym i przyjął już sakrament Najświętszej Eucharystii;
- prowadzi życie zgodne z wiarą i odpowiadające funkcji, jaką ma pełnić;
- jest wolny od jakiejkolwiek kary kościelnej (np. ekskomunika);
- nie jest ojcem lub matką przyjmującego Chrzest.
Ochrzczony, należący do niekatolickiej wspólnoty kościelnej (np. protestant), może być dopuszczony tylko razem z chrzestnym katolikiem i to jedynie jako świadek Chrztu. Wyjątek stanowią tu wierni Kościoła Prawosławnego, których można dopuścić do pełnienia funkcji Chrzestnego.
II Polski Synod Plenarny, Liturgia Kościoła po Soborze Watykańskim II,
p. 16: Rozwój łaski Chrztu wymaga szczególnej pomocy rodziców i rodziców chrzestnych. Są oni zobowiązani do stworzenia nowoochrzczonemu środowiska wiary i wzrostu na drodze życia chrześcijańskiego. Misja ich jest prawdziwą funkcją kościelną. Za zachowanie rodziców i rozwój łaski Chrztu ponosi częściowo odpowiedzialność także cała wspólnota eklezjalna.
p. 58: Rodzice zgłaszający duszpasterzom zamiar ochrzczenia dziecka zazwyczaj kierują się motywami wynikającymi z żywej wiary. Pragnienie ochrzczenia swych dzieci wyrażają także osoby związane kontraktem cywilnym. Niekiedy jednak rodzicom przyświeca cel zachowania zwyczaju lub uniknięcia nieprzychylnej opinii środowiska. W konsekwencji nie przyjmują oni zasady, że Chrzest zobowiązuje do podjęcia obowiązku wychowania dziecka w wierze Kościoła.
p. 59: Wybór na chrzestnego jest traktowany jako zaszczyt. W podejmowaniu tej funkcji zbyt dużą rolę odgrywają jednak motywy zwyczajowe i towarzyskie.
p. 106: Rodzicom chrzestnym należy uświadamiać wagę ich funkcji w życiu ochrzczonego dziecka i wspólnoty kościelnej. Funkcji tej nie mogą pełnić osoby, które nie przyjęły jeszcze Sakramentu Bierzmowania.
p. 107: Godne zalecenia jest pouczanie o chrześcijańskim sensie imienia i obchodzenia imienin. Jest to dzień przypominający przyjęcie Chrztu oraz oddanie pod opiekę Świętego Patrona, który jest dla chrześcijanina wzorem i orędownikiem. W związku z tym należy doradzać rodzicom wybór imion dzieci, które mają zostać ochrzczone, z katalogu Świętych.
PRZEBIEG OBRZĘDU CHRZTU ŚWIĘTEGO
1. Dialog szafarza z rodzicami i chrzestnymi:
- publiczne wygłoszenie imienia dziecka: Drodzy rodzice, jakie imię wybraliśmy dla swojego dziecka? – N.
- prośba o Chrzest: O co prosicie Kościół Boży dla N.? – O Chrzest.
- zobowiązanie rodziców do wychowania dziecka w wierze: Drodzy rodzice, prosząc o Chrzest dla waszego dziecka, przyjmujecie na siebie obowiązek wychowania go w wierze, aby zachowując Boże przykazania, miłowało Boga i bliźniego, jak nas nauczył Jezus Chrystus. Czy jesteście świadomi tego obowiązku? – Jesteśmy świadomi.
- zobowiązanie chrzestnych do pomocy rodzicom w wychowaniu dziecka w wierze: A wy, drodzy chrzestni, czy jesteście gotowi pomagać rodzicom tego dziecka w wypełnianiu ich obowiązku? – Jesteśmy gotowi.
- Zapowiedź przyjęcia dziecka do Kościoła, połączona ze znakiem krzyża: N., wspólnota chrześcijańska przyjmuje cię z wielką radością. W imieniu tej wspólnoty znaczę cię znakiem krzyża. Po mnie, wy – rodzice i chrzestni – naznaczcie wasze dziecko znakiem Jezusa Chrystusa, naszego Zbawiciela. Ksiądz, rodzice i chrzestni czynią znak krzyża na głowie dziecka.
2. Liturgia Słowa.
3. Modlitwa powszechna, zakończona wezwaniem Świętych: Święta Maryja, Matko Boża – módl się za nami! Święty Janie Chrzcicielu – módl się za nami!, itd.
4. Modlitwa szafarza o uwolnienie dziecka z grzechu pierworodnego: Wszechmogący, wieczny Boże, Ty posłałeś na świat swojego Syna, aby oddalił od nas moc szatana, ducha nieprawości, a człowieka wyrwanego z ciemności przeniósł do przedziwnego królestwa Twojej światłości, pokornie Cię błagamy, abyś to dziecko uwolnił od grzechy pierworodnego, uczynił je swoją świątynią i mieszkaniem Ducha Świętego. Przez Chrystusa, Pana naszego. – Amen. Modlitwa kończy się włożeniem przez kapłana ręki na głowę dziecka ze słowami: Niech cię broni moc Chrystusa Zbawiciela, który żyje i króluje na wieki wieków. – Amen.
5. Modlitwa nad wodą chrzcielną: Przez tajemnicę tej poświęconej wody racz udzielić duchowego odrodzenia Twojemu słudze N., którego w wierze Kościoła wezwałeś do Chrztu, aby otrzymał życie wieczne. Przez Chrystusa, Pana naszego. – Amen.
6. Wyrzeczenie się grzechu i wyznanie wiary: Drodzy rodzice i chrzestni, przyniesione przez was dziecko przez Sakrament Chrztu od miłującego Boga otrzyma nowe życie z wody i Ducha Świętego. Starajcie się wychować je w wierze tak, aby zachować w nim to Boże życie od skażenia grzechem i umożliwić jego ustawiczny rozwój. Jeśli więc kierując się wiarą, jesteście gotowi podjąć się tego zadania, to wspominając swój własny Chrzest, wyrzeknijcie się grzechu i wyznajcie wiarę w Jezusa Chrystusa. Jest to wiara Kościoła, w której wasze dziecko otrzymuje Chrzest.
Czy wyrzekacie się grzechu, aby żyć w wolności dzieci Bożych? – Wyrzekamy się!
Czy wyrzekacie się wszystkiego, co prowadzi do zła, aby was grzech nie opanował? – Wyrzekamy się!
Czy wyrzekacie się szatana, który jest głównym sprawcą grzechu? – Wyrzekamy się!
Czy wierzycie w Boga, Ojca Wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi? – Wierzymy!
Czy wierzycie w Jezusa Chrystusa, Jego Syna jedynego, a naszego Pana, narodzonego z Maryi Dziewicy, umęczonego i pogrzebanego, który powstał z martwych i zasiada po prawicy Ojca? – Wierzymy!
Czy wierzycie w Ducha Świętego, święty Kościół Powszechny, obcowanie Świętych, odpuszczenie grzechów, zmartwychwstanie ciała i życie wieczne? – Wierzymy!
Taka jest nasza wiara, taka jest wiara Kościoła, której wyznawanie jest naszą chlubą w Chrystusie Jezusie, Panu naszym – Amen.
7. Chrzest Święty, bezpośrednio poprzedzony pytaniem: Czy chcecie, aby N. otrzymał Chrzest w wierze Kościoła, którą przed chwilą wspólnie wyznaliśmy? – Chcemy.
Kulminacyjny moment, czyli polanie głowy chrzczonego wodą ze słowami: N., ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Nie mówi się „Amen”, bo tym „Amen” jest całe życie chrzczonego człowieka. Zamiast tego, mówi się: Chwała Ojcu i synowi, i Duchowi Świętemu. Jak była na początku, teraz i zawsze, i na wieki wieków. Amen.
8. Namaszczenie olejem świętym: Bóg Wszechmogący, Ojciec naszego Pana, Jezusa Chrystusa, który cię uwolnił od grzechu i odrodził z wody i Ducha Świętego, On sam namaszcza ciebie krzyżmem zbawienia, abyś włączony do Ludu Bożego, wytrwał w jedności z Chrystusem Kapłanem, Prorokiem i Królem na życie wieczne. – Amen. Celebrans w milczeniu namaszcza główkę dziecka olejemy krzyżma.
9. Nałożenie białej szaty: N., stałeś się nowym stworzeniem i przyoblekłeś się w Chrystusa, dlatego otrzymujesz białą szatę. Niech twoi bliscy słowem i przykładem pomagają ci zachować godność dziecka Bożego, nieskalaną aż po życie wieczne. – Amen. Zwyczajowo matka chrzestna nakłada białą szatę na dziecko.
10. Przekazanie światła z Paschału, symbolizującego Chrystusa Zmartwychwstałego: Przyjmijcie światło Chrystusa! Zwyczajowo ojciec chrzestny zapala świecę chrzcielną od Paschału. Celebrans dopowiada: Podtrzymywanie tego światła powierza się wam, rodzice i chrzestni, aby wasze dziecko, oświecone przez Chrystusa, postępowało zawsze jak dziecko światłości, a trwając w wierze, mogło wyjść na spotkanie przychodzącego Pana razem ze wszystkimi Świętymi w niebie.
11. Zakończenie obrzędu, gdy Celebrans zwraca się do wszystkich zebranych: Wy wszyscy, którzy zostaliście ochrzczeni w Chrystusie, przyoblekliście się w Chrystusa. Alleluja! Alleluja!
12. Dalszy ciąg Mszy Świętej, w tym: Komunia Święta.
13. Uroczyste błogosławieństwo.
A ja zastanawiam się, gdzie jest granica pomiędzy troską o wychowaniem religijnym chrześniaka a wtrącaniem się, krytykowaniem nie chodzących do Kościoła rodziców. Rodzice decydują się na chrzest nie tylko z powodów religijnych. Czasem chrzczą, mimo,że z instytucją Kościoła chcą mieć niewiele wspólnego.
Sissi
PS. Bardzo pożyteczne te rozważania na temat chrztu. Przydałoby się inne rozważania na temat sakramentów. Choćby o małżeństwie, czy namaszczeniu chorych. Przez jakiś czas do mojej babci w pierwszy piątek przychodził ksiądz i każda wizyta była dla mnie stresem, zastanawiałam się, czy jestem dobrze przygotowana do tej wizyty.
Eucharystia, Pierwsza Komunia – doznałam szoku, gdy dowiedziałam się, jakich prezentów oczekuje się dla dziecka, nie mogłam w to uwierzyć (sztabki złota np.)
Albo rozważania na temat poszczególnych przykazań Dekalogu. Dyskusja na temat przykazania nie zabijaj (aborcja), czy nie cudzołóż (np. czystość przedślubna), czy o antykoncepcji wywołałyby podobne emocje, jak WOŚP 😉
Sissi
Sissi poruszyła bardzo ważne i ciekawe tematy: "Rola rodziców chrzestnych w XXI w. – wyzwania, zagrożenia. Teoria i praktyka", to mógłby byc temat na na niezłe, obszerne opracowanie :). Przyznam, że ja mam z tym kłopot – 5 chrześniaków, z tego dwójka poza granicami kraju :/.
Ja również myślę, że będzie potrzebne z czasem podjęcie tematyki sakramentalnej. Już nawet o tym myślałem. Tą dziedziną – od strony prawa kanonicznego – zajmowałem się, kiedy byłem na KUL. Przy pierwszej zatem nadarzającej się okazji jakaś katecheza na ten temat się pojawi. Zgadzam się z Robertem, że rodzicom chrzestnym trzeba by przypomnieć ich rolę i zadania, które nie ograniczają się tylko do sztabki złota. A co do rodziców, którzy z instytucją Kościoła nie mają chcą mieć nic wspólnego – to nie powinni oni również chrzcić dzieci! Ks. Jacek
Ostatnie zdanie powinno brzmieć: "A co do rodziców, którzy z instytucją Kościoła nie mają i nie chcą mieć nic wspólnego"… Pozdrawiam! Ks. Jacek